Phát huy vai trò của hợp tác xã trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu

Thực hiện phong trào thi đua “Hợp tác xã (HTX) chung sức xây dựng nông thôn mới (NTM) nâng cao, kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025” do Liên minh HTX tỉnh phát động, các HTX trong tỉnh đã nỗ lực đổi mới phương thức hoạt động, sản xuất, kinh doanh hiệu quả, nâng cao thu nhập cho thành viên, đồng thời tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường, góp phần tạo khởi sắc diện mạo nông thôn.

Sản phẩm của thành viên các hợp tác xã được trưng bày, quảng bá tại nhiều sự kiện lớn.

Đến hết năm 2023, toàn tỉnh có 499 HTX đang hoạt động (trong đó có 393 HTX nông nghiệp), thu hút 376.813 thành viên là cá nhân, hộ gia đình, đồng thời tạo việc làm cho 7.525 lao động. Các HTX nông nghiệp đã phát huy được vai trò tập hợp, vận động, thay đổi cách nghĩ, cách làm cho nông dân, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, nâng cao hiệu quả sản xuất, thực hiện tốt việc liên doanh, liên kết, bảo đảm đầu ra ổn định cho nông sản. Toàn tỉnh có 79 HTX trồng trọt, thủy sản, chế biến sản phẩm, tiểu thủ công nghiệp, dệt may thực hiện liên kết với các doanh nghiệp trong sản xuất gắn với chuỗi giá trị tiêu thụ sản phẩm cho thành viên; trong đó mô hình HTX kiểu mới liên kết theo chuỗi giá trị có 48 chuỗi. Các tác nhân tham gia liên kết thực hiện chuỗi sản xuất - chế biến - tiêu thụ sản phẩm hiện nay có 1.029 các tác nhân, gồm 935 hộ nông dân, 69 HTX và 23 doanh nghiệp. Thực hiện chương trình “Mỗi xã một sản phẩm (OCOP)”, đã có tổng số 110 sản phẩm OCOP của khu vực kinh tế tập thể, HTX được phân hạng (108 sản phẩm 3 sao và 2 sản phẩm 4 sao) chiếm tỷ trọng 26% tổng sản phẩm OCOP toàn tỉnh. Hết năm 2023, toàn tỉnh có 20 HTX ứng dụng công nghệ cao. Hoạt động của các HTX đã góp phần xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu của tỉnh, thể hiện rõ nét ở công tác tổ chức sản xuất theo quy hoạch gắn với liên kết chuỗi giá trị tham gia vào thị trường trong nước và xuất khẩu, nhất là gạo chất lượng cao hữu cơ Nam Định, sản phẩm thủy sản, hàng thủ công mỹ nghệ (đan rọ cói, dệt khăn...). Hiện có 1 HTX và 1 doanh nghiệp của tỉnh là đầu mối kết nối sản xuất gắn với chuỗi giá trị chế biến, tiêu thụ lúa gạo với trên 30 HTX nông nghiệp trên địa bàn.

Cùng với việc đẩy mạnh sản xuất, nâng cao thu nhập cho thành viên, trong tham gia xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu, các HTX còn chú trọng bảo vệ môi trường nhằm phát triển nông nghiệp theo hướng hiệu quả, bền vững. Các HTX thường xuyên tuyên truyền, nâng cao ý thức cho thành viên thay đổi phương thức sản xuất từ truyền thống sang các hình thức nông nghiệp sạch, an toàn bền vững như VietGAP, GlobalGAP, nông nghiệp hữu cơ; tổ chức cho thành viên tham quan các mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao trong và ngoài tỉnh. Đặc biệt, 13 HTX hoạt động chuyên trong lĩnh vực nước sạch, vệ sinh môi trường đã góp phần tích cực trong công tác bảo vệ môi trường nông thôn, giúp cho ngày càng nhiều người dân được sử dụng nước sạch. Điển hình như: HTX Dịch vụ vệ sinh môi trường Bạch Long, HTX Môi trường Giao Long, HTX Nước sạch và Vệ sinh môi trường Ngô Đồng, HTX Dịch vụ vệ sinh môi trường Vạn Xuân (Giao Thủy); HTX Nước sạch và Môi trường Sông Đào, HTX Dịch vụ môi trường Nam Thanh (Nam Trực); HTX Dịch vụ vệ sinh môi trường Bình An, HTX Môi trường Hồng Đông (Hải Hậu); HTX Nông nghiệp và Môi trường xanh Trường Phát (Xuân Trường); HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ môi trường Yên Ninh (Ý Yên)...

Để phát huy vai trò của HTX trong xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu, những năm qua, tỉnh đã có nhiều chính sách khuyến khích dồn điền, đổi thửa, tích tụ ruộng đất, quy hoạch các vùng sản xuất tập trung, tạo điều kiện để các HTX đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh; đồng thời đặc biệt quan tâm đến công tác chuyển đổi, tổ chức lại hoạt động của các HTX theo Luật HTX năm 2012, phát triển các mô hình HTX kiểu mới hoạt động hiệu quả. Liên minh HTX tỉnh đã hỗ trợ các HTX tiếp cận thị trường, định hướng sản phẩm chủ lực, hỗ trợ vay vốn đầu tư mở rộng sản xuất, xây dựng thương hiệu, nhãn mác sản phẩm. Nhiều HTX được hỗ trợ tham gia trưng bày, giới thiệu sản phẩm, kết nối giao thương với các đối tác trong và ngoài tỉnh như: HTX thanh niên Bách Cốc, xã Thành Lợi (Vụ Bản); HTX thanh niên Nam Đại Dương, xã Nghĩa Trung (Nghĩa Hưng); HTX nông sản sạch Hải Hậu, xã Hải Toàn (Hải Hậu); HTX chăn nuôi đa dạng sinh học Trực Thái (Trực Ninh). Hàng năm, Liên minh HTX tỉnh còn tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý, trang bị kiến thức quản trị kinh doanh cho đội ngũ cán bộ HTX nhằm đổi mới tư duy phát triển kinh tế, tiếp cận thị trường, kết nối với các doanh nghiệp, xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Năm 2023, thực hiện đề án đào tạo, bồi dưỡng cán bộ HTX của Chính phủ, căn cứ vào nguồn kinh phí phân bổ từ ngân sách Trung ương, tỉnh bố trí kinh phí hỗ trợ bồi dưỡng, tập huấn cho cán bộ quản lý HTX với tổng kinh phí 700 triệu đồng. Ngoài ra, toàn tỉnh hiện có 42 Quỹ tín dụng nhân dân hoạt động trên địa bàn 65 xã, phường, thị trấn thuộc 7 huyện và thành phố với trên 42 nghìn thành viên. Hệ thống Quỹ tín dụng nhân dân đã có những đóng góp tích cực hỗ trợ vốn cho các hộ thành viên ở khu vực nông thôn phục hồi sản xuất, kinh doanh.

Với đa dạng các hoạt động, những năm gần đây, kinh tế tập thể, HTX đã có bước phát triển mới về số lượng, chất lượng; hoạt động được nâng cao với nhiều loại hình dịch vụ, tạo điều kiện cho các thành viên, hộ nông dân chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh ở khu vực nông thôn phát triển. Đóng góp của các HTX đã làm thay đổi bộ mặt nông thôn, tạo động lực cho tam nông phát triển. Hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn ngày càng đổi mới, diện mạo nông thôn khởi sắc, phát triển theo hướng hiện đại, văn minh. Hoạt động dịch vụ trong các HTX phát triển đa dạng gắn với chuỗi giá trị đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu phục vụ sản xuất và đời sống dân sinh. Thời gian tới, các HTX trong tỉnh tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua “HTX chung sức xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025”; duy trì, nhân rộng các mô hình kinh tế HTX gắn với chuỗi giá trị, tạo động lực cho quá trình xây dựng NTM gắn với thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp; tích cực tham gia chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”, phát triển thêm nhiều sản phẩm OCOP, phấn đấu năm 2024 có 50 sản phẩm của khu vực kinh tế tập thể, HTX được xếp hạng OCOP 3 sao trở lên./.

Bài và ảnh: Lam Hồng